Terugblik Dodenherdenking in Nederweert

Op zondag 4 mei vond de Nationale Dodenherdenking plaats. Op het Raadhuisplein in Nederweert herdachten we burgers en militairen die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties.

De organisatie van de herdenking was in handen van het 4 mei-comite Nederweert met medewerking van de Bond van Wapenbroeders afdeling Ospel, Scouting Nederweert en harmonie Pro Musica.

Na het signaal Taptoe door trompetter Yanick Douven was om 20.00 uur twee minuten stilte. Daarna werd het Wilhelmus gespeeld door de harmonie en gezongen door Rens Teunissen, waarna kransen en bloemen werden gelegd bij het monument. Pastoor Sebastian ging voor in gebed en burgemeester Birgit Op de Laak hield een overdenking. De leerlingen Marlijn Stienen, Sterre Stultjens en Hayley Verdonschot van basisschool de Tweesprong droegen een gedicht voor.

Hieronder leest u de toespraak van burgemeester Birgit Op de Laak: 

Toespraak burgemeester Birgit Op de Laak - 4 mei 2025 Nationale Dodenherdenking 

Morgen, 5 mei 2025, is de dag dat heel Nederland kan zeggen dat de Tweede Wereldoorlog 80 jaren achter ons ligt. De herdenking van 80 jaar vrijheid werd afgelopen jaar op 12 september gestart in het Zuid-Limburgse Mesch, net zoals de bevrijding van Nederland ook daar in het uiterste zuiden begon.

In onze gemeente Nederweert duurde het vervolgens nog tot half november voordat ook hier de inwoners in de dorpen de bevrijding konden vieren. Heftige gevechten rondom de kanalenviersprong gingen daar nog aan vooraf. In het najaar van 2024 zijn diverse herdenkingen georganiseerd om 80 jaar vrijheid te markeren. Heemkundevereniging Nederweert organiseerde druk bezochte lezingen en bijeenkomsten met indrukwekkend fotomateriaal rond de bevrijding. Erfgoedgemeenschap Nederweert bracht onze inwoners dichter bij de geschiedenis door persoonlijke dagboekverhalen te delen over de bevrijding van Nederweert.

Bij de herdenking die Stichting Adoptiegraven op het Brits kerkhof organiseert ter gelegenheid van Remembrance Day, waren vele adoptanten en mevr. Julia Harden-Wells met familie aanwezig. Voor de bijzondere gelegenheid ook Gouverneur Roemer die met warmte en respect sprak over de kracht van lokale herdenkingen. In onze eigen omgeving de verhalen blijven delen over de verschrikkingen van oorlog en onvrijheid, de gesneuvelden een gezicht geven zoals dat bij de adoptiegraven gebeurt. En daarmee voortdurend onze vrijheid opnieuw waarderen. 

Kranslegging, stilte en muziek ondersteunen onze herdenkingen. 

En hoe muziek en verhaal ons allen in het hart kunnen raken werd duidelijk bij het Bevrijdingsconcert door de samenwerkende harmonieën Sint Joseph en Melodie der Peel met gastmuzikanten en theatermakers. Bezoekers van de unieke concertlocatie in een industriële loods in Ospel werden via muziek en beeld meegenomen in de verhalen van de bevrijding. 

Met de leden van het 4 mei-comité, brachten we op 15 november een bezoek aan alle oorlogsmonumenten en twee Nederlandse oorlogsgraven in de gemeente. Bij elk monument hebben we bloemen gelegd als teken van respect en herinnering. Oorlogsmonumenten met elk hun eigen verhaal en reden. Ze zijn ter gelegenheid van 75-jaar bevrijding in een route opgenomen en van een Qr-code voorzien zodat ook deze verhalen voor ons allemaal beschikbaar blijven. De monumenten, herinneringskruizen horen bij onze leefomgeving, onze geschiedenis en het is dan ook zeer te prijzen dat na vernieling (en dat was niet de eerste keer begreep ik) ook het verloren gewaande Wegkruis aan de Houtsberg weer in ere hersteld is. Veel dank daarvoor aan de inzet van Henk Verheijen die met Niek Hendrix en vrijwillige steun van velen ervoor gezorgd heeft dat het kruis en het verhaal van drie gesneuvelde soldaten weer beleefbaar is. 

Zo maken zeer betrokken inwoners de waarde van vrede en vrijheid letterlijk zichtbaar voor anderen. Iedere passant wordt uitgenodigd kennis te nemen van de betekenis van zo’n oorlogsmonument en het verhaal erachter. Een verhaal over mensen zoals jij en ik. 

Generaal buiten dienst dhr. Ton van Loon woont in onze gemeente en was graag bereid in de raadzaal van het gemeentehuis een gesprek met 70 basisschoolleerlingen aan te gaan over de betekenis van vrede en vrijheid. De generaal deelde indrukwekkende verhalen en beantwoordde vol passie de vele vragen van de leerlingen. Een waardenvolle middag.

Met al deze bijzondere bijeenkomsten werd stilgestaan bij de bevrijding van Nederweert na de Tweede Wereldoorlog,  werden de burgerslachtoffers herdacht en de herinnering geëerd aan militairen die hun leven hebben gegeven voor onze vrijheid. 

Zo werd 80 jaar vrijheid nadrukkelijk gemarkeerd. 

Tegelijkertijd zien we dagelijks beelden van oorlog, ver weg en dichterbij. Worden we attent gemaakt op het verbeteren van onze zelfredzaamheid bij eventuele uitval van cruciale diensten als elektriciteit en drinkwater. Schaffen we noodpakketten aan. Merken we dat onverdraagzaamheid de kop opsteekt, bijvoorbeeld bij initiatieven voor opvang van vluchtelingen.

We mogen trots zijn op alle initiatieven die vanuit inwoners en organisaties in Nederweert zijn georganiseerd rondom 80 jaar vrijheid. En de lijn die doorgezet wordt in de jaarlijkse herdenkingen zoals hier op 4 mei, de gezichten bij de oorlogsgraven en het op orde houden van onze oorlogsmonumenten. De initiatieven zoals het maandelijks veteranencafé, ontmoetingsplek voor veteranen onderling. 

En trots ben ik ook op het feit dat naast uitingen van onverdraagzaamheid via social media door inwoners oproepen gedaan worden, om elkaar op te blijven zoeken in gesprek en oprechte belangstelling naar elkaars mening en verhaal. 

En het stemt inderdaad hoopvol, zoals Peter Stultiens, de voorzitter van het 4 mei comité al memoreerde, dat de herdenking op 4 mei als belangrijk wordt ervaren, dwars door leeftijdsgroepen, dwars door culturen, religies en politieke voorkeuren. Op de Dam in Amsterdam en zeker ook hier op het Raadhuisplein bij de gedenksteen, het gemeentelijk monument ter herdenking van inwoners van Nederweert omgekomen door oorlogshandelingen. We gedenken er militairen, burgerslachtoffers en andere vervolgden. Heel mooi dat vanavond ook bloemen gelegd worden door inwoners ter herdenking van hun Sinti-voorouders vervolgd en vermoord in de oorlog.

We kregen in 1945 onze vrijheid terug, maar op veel plaatsen in de wereld wordt tot op de dag van vandaag oorlog gevoerd. Vrijheid is nooit af; we moeten er dagelijks aan werken om de ander de ruimte te geven en onze democratie te bewaken. Op die manier blijft ons land een vrij, tolerant land. Daarom herdenken en vieren we niet alleen, maar samen. 

Vrijheid deel je met elkaar.