Molen De Windlust
Waar de wind het verhaal vertelt
In het schilderachtige buurtschap Roeven, midden in het landelijke buitengebied van Nederweert, torent Molen De Windlust statig uit boven de velden. Deze ronde stenen bergkoren- en oliemolen, gebouwd in 1872, is een uniek monument van industrieel en agrarisch erfgoed. Niet alleen om haar verschijning, maar vooral om haar rijke en bewogen geschiedenis – een verhaal van bloei, vernietiging en wederopbouw.
De bouw en functie – een dubbele molen
De Windlust werd in 1872 gebouwd in opdracht van Jacobus Bruekers, een molenaar uit Nederweert, als een multifunctionele windmolen: zowel geschikt voor het malen van graan als voor het slaan van olie uit zaden zoals lijnzaad of koolzaad. Dit maakt haar bijzonder: tot op de dag van vandaag is De Windlust de enige molen in Limburg die deze dubbele functie nog altijd in ere herstelt.
De molen kreeg een prominente plek aan de rand van het gehucht Roeven, midden tussen de boerderijen en akkers. Hier sloeg de wind bijna altijd vrij spel – perfect voor een windmolen. De grote stenen romp, met een met riet gedekt kap en houten wieken, is gebouwd als beltmolen: de molen is op een kunstmatige heuvel (de ‘belt’) geplaatst, zodat men eenvoudig toegang heeft tot het maalwerk en tegelijkertijd profiteert van maximale windvang.
Vernietiging in oorlogstijd
De geschiedenis van De Windlust nam een tragische wending tijdens de Tweede Wereldoorlog. In oktober 1944, toen de frontlinie langzaam richting Limburg opschoof, besloten Duitse troepen bij hun aftocht de molen in brand te steken – waarschijnlijk om te voorkomen dat hij als uitkijkpost of strategisch herkenningspunt kon worden gebruikt door de geallieerden. De vlammen richtten grote schade aan: het molenmechaniek werd grotendeels vernietigd, alleen de stenen romp bleef overeind staan. Wat overbleef was een gehavend symbool van een verdwenen tijd. In 1947 werd het restant van het verbrande binnenwerk verwijderd. Jarenlang stond de kale romp als een stille getuige van de oorlog, vergeten en overwoekerd door tijd.
Herstel met hart en ziel
Toch begon in 1979 een nieuw hoofdstuk. De molen werd aangekocht door notaris J.M. Stassen uit Nederweert, een liefhebber van cultureel erfgoed met een droom: De Windlust moest herrijzen. Gedreven door passie en vasthoudendheid liet hij de molen in zijn oude luister herstellen.
De restauratie was groots en nam bijna 15 jaar in beslag. Tussen 1979 en 1993 werd de molen herbouwd: nieuw metselwerk, een nieuwe kap, wieken, binnenwerk – alles werd met grote zorgvuldigheid hersteld naar historische voorbeelden. Alleen de oorspronkelijke gietijzeren bovenas werd niet opnieuw geplaatst. Wat bijzonder is: het werk werd grotendeels in eigen beheer uitgevoerd, vaak met hulp van vrijwilligers en molenkenners uit de regio. Zo groeide de restauratie uit tot een gemeenschapsproject dat het verleden weer tot leven bracht.
Het olieslagwerk – terug van weggeweest
In 2009 kreeg De Windlust nóg een kroon op haar herstel: het olieslagwerk – ooit zo kenmerkend – werd opnieuw geïnstalleerd. Dankzij een vondst van oude onderdelen in de omgeving en samenwerking met technische scholen werd het traditionele olieslaan weer mogelijk gemaakt. Tegenwoordig kan men in De Windlust niet alleen meel zien malen, maar ook olie zien slaan zoals dat 150 jaar geleden gebeurde: een fascinerend proces van persen, verhitten en klaren.
Met dit herstelde olieslagwerk is De Windlust niet alleen een monument, maar ook een levend museum van ambacht en techniek.
De plek en het landschap
De Windlust staat op een prachtige plek in de voormalige Roevenderschans, een verhoogde historische schans. De omgeving is agrarisch, open en groen – ideaal voor een molen, én voor een ontspannen wandeling of fietstocht.
De molen vormt een markant oriëntatiepunt in het landschap. Haar silhouet tegen de lucht is herkenbaar vanuit de wijde omtrek en roept een gevoel van rust en traditie op. Bezoekers zijn welkom om tijdens open dagen en rondleidingen binnen te kijken en te ervaren hoe wind en vakmanschap samenkomen in een draaiende molen.
Erfgoedstatus
Molen De Windlust is sinds 1970 officieel aangewezen als rijksmonument (Monumentnummer 526502), vanwege haar cultuurhistorische, typologische en architectonische waarde. Niet alleen de molen zelf, maar ook het proces van olieslaan is erkend als immaterieel erfgoed en vormt een tastbare verbinding met het ambachtelijke verleden van Limburg.
Bezoek en activiteiten
De molen is regelmatig geopend voor bezoekers, vooral tijdens Molendagen, erfgoeddagen, of op afspraak. Vrijwillige molenaars vertellen met passie over het maalproces, het olieslaan en de geschiedenis van de molen. Er worden ook demonstraties gegeven, soms met producten uit eigen regio.
Voor groepen, scholen of toeristen is een bezoek aan De Windlust een leerzame én sfeervolle ervaring – een duik in een wereld waarin wind, handenarbeid en techniek samenkomen.
Molen De Windlust is meer dan een gebouw. Het is een plek waar de wind het verhaal vertelt – van boerenarbeid en nijverheid, van oorlog en verwoesting, van toewijding en herstel. Hier draait niet alleen het wiekenkruis, maar ook de tijd, in een cirkel die verleden en toekomst verbindt.